Gửi người thương: Cảm ơn ba đã cho con sự sống này!
Trong khi nam giới sản xuất tinh trùng hằng ngày, số lượng và chất lượng tinh trùng suy giảm theo tuổi tác. Từ quan điểm sinh học, Giáo sư Minhas cho biết, đàn ông thích hợp nhất để làm cha từ "cuối những năm 20 đến đầu những năm 30 tuổi".
Công ty Mỹ đưa ra phương án mới để tìm kiếm máy bay mất tích MH370
Năm 2024 đánh dấu cột mốc 18 năm Vietnam Report phối hợp cùng Báo VietnamNet công bố bảng xếp hạng VNR500 - Top 500 Doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam. Danh sách và thứ hạng trong bảng được Hội đồng đánh giá một cách khách quan, độc lập và minh bạch theo mô hình xếp hạng của Fortune 500, thông qua các chỉ tiêu tài chính quan trọng như tổng doanh thu, tổng tài sản, quy mô lao động, tốc độ tăng trưởng, lợi nhuận và cả uy tín của doanh nghiệp trên truyền thông.Hanwha Life Việt Nam hiện sở hữu nguồn lực tài chính mạnh với vốn điều lệ gần 4.900 tỉ đồng. Tháng 11.2024, tổng tài sản của công ty đạt hơn 20.400 tỉ đồng, tương đương tăng gần 11% so với cuối năm 2023, đưa công ty vào top các doanh nghiệp có quy mô tài sản ấn tượng trên thị trường bảo hiểm.Bên cạnh đó, tổng chi trả quyền lợi bảo hiểm của Hanwha Life Việt Nam trong năm 2024 cũng tăng hơn 10% so với năm 2023, tương đương mức chi trả gần 459 tỉ đồng cho hơn 48.700 trường hợp với các quyền lợi liên quan đến điều trị y tế, tử vong, thương tật, tai nạn, bệnh hiểm nghèo,...Những kết quả ấn tượng trên chính là động lực giúp Hanwha Life Việt Nam vươn lên vị trí thứ 278/500 trong bảng xếp hạng VNR500 năm 2024, tăng 5 bậc so với năm 2023. Đặc biệt, trong suốt 5 năm (2020-2024), vị thế của Hanwha Life Việt Nam đã không ngừng tăng mạnh, ghi nhận bước nhảy ngoạn mục khi tăng đến 88 bậc năm 2024 so với năm 2020.Bà Trương Thị Vân Anh - Giám đốc Marketing Hanwha Life Việt Nam chia sẻ: "Chúng tôi rất tự hào khi năm 2024 là năm thứ 5 liên tiếp được tôn vinh là 1 trong 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam. Kết quả này đặc biệt có ý nghĩa hơn khi hai năm qua chứng kiến hàng loạt thách thức của nền kinh tế tác động lên nhiều doanh nghiệp. Điều này cho thấy những nền tảng chắc chắn mà Hanwha Life Việt Nam đã và đang xây dựng, không chỉ giúp chúng tôi bản lĩnh vượt qua các biến động của thị trường, mà còn gia tăng về giá trị thương hiệu và sức mạnh tài chính nhờ vào chiến lược đúng đắn và bền vững mà chúng tôi đang kiên định theo đuổi. Hanwha Life Việt Nam xem sự tôn vinh này vừa là sự khích lệ vừa là động lực để công ty phải luôn cải tiến không ngừng để đạt được những thành tựu mới trong tương lai".Chiến lược ưu tiên tập trung về "chất" trước khi tăng trưởng lại về "lượng" là một trong những yếu tố quan trọng giúp Hanwha Life Việt Nam duy trì đà tăng trưởng và nguồn lực kinh doanh.Suốt 17 năm hoạt động tại Việt Nam, Hanwha Life đã phát triển đa dạng các kênh phân phối gồm kênh đại lý (bao gồm đại lý cá nhân, tổng đại lý, đại lý tổ chức), hợp tác ngân hàng, kênh phân phối trực tuyến,... Trong đó, kênh đại lý là kênh kinh doanh chủ chốt, đóng góp đến 80% doanh thu phí bảo hiểm của công ty.Hanwha Life Việt Nam tiên phong đưa công tác Huấn luyện và Đào tạo trở thành 1 cấu phần quan trọng của Chiến lược phát triển kinh doanh, biến định hướng thành hành động, bao gồm các nội dung huấn luyện, phát triển kỹ năng, kiến thức sản phẩm, quản lý hoạt động…nhằm cung cấp lại những kiến thức và năng lực nền tảng cho hệ thống kinh doanh, giữ chặt sự kết nối của hệ thống và nhất là giữ "lửa", lòng yêu nghề của đội ngũ.Nhờ đó, Hanwha Life Việt Nam đã sở hữu một mạng lưới kinh doanh và phục vụ khách hàng rộng lớn hàng đầu trên thị trường với 130 văn phòng kinh doanh cùng hơn 37.000 tư vấn tài chính trên toàn quốc. Sắp tới, công ty tiếp tục đẩy mạnh đầu tư cho hệ thống đại lý, văn phòng kinh doanh và trung tâm dịch vụ khách hàng, đặc biệt tại các thành phố lớn nhằm mang đến cho khách hàng một trải nghiệm liền mạch, thuận tiện và nhanh chóng.Với những đóng góp quan trọng cho thị trường bảo hiểm, Hanwha Life Việt Nam đã liên tục nhận được nhiều giải thưởng danh giá từ các tổ chức uy tín trong và ngoài nước như danh hiệu "Dịch vụ bảo hiểm nhân thọ uy tín hàng đầu Việt Nam" lần thứ 10 của giải Rồng Vàng; "Top 10 công ty bảo hiểm nhân thọ uy tín" suốt 8 năm liên tiếp (2017-2024) do Vietnam Report công bố; được công nhận là "Doanh nghiệp vì cộng đồng" trong suốt 4 năm (2021-2024) bởi Tạp chí Saigon Times; và là "Nơi làm việc tốt nhất châu Á" trong 3 năm liền (2022-2024) từ Tạp chí HR Asia.Hướng đến tương lai, Hanwha Life Việt Nam sẽ kiên định "lấy khách hàng làm trọng tâm" trong chiến lược phát triển bền vững, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và mang đến sự an tâm cho khách hàng thông qua những sản phẩm và dịch vụ bảo hiểm được "đo ni đóng giày" cho người Việt.
Những nữ 'CSGT' giấu mặt, dẫn đường cả ngàn chuyến bay trên chín tầng mây
Đối với Việt Nam, tại Hội nghị lần thứ 28 của các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu (COP 28), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã một lần nữa cam kết với thế giới Việt Nam sẽ hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
Năm 2025, với cảm hứng từ linh vật rắn, Đường hoa xuân Tiền Giang hứa hẹn sẽ tiếp tục trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn bậc nhất của người dân và du khách khi đến tỉnh dịp Tết Nguyên đán 2025. Theo Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Tiền Giang, đặc trưng xuyên suốt của đường hoa là lấy cảm hứng từ linh vật con giáp của năm. Dù thông điệp của đường hoa mỗi mùa mỗi khác, nhưng tất cả đều chung một trục xuyên suốt đó là nơi gặp gỡ, hội ngộ, lan tỏa tình thân, giữ gìn nét truyền thống tốt đẹp của dân tộc, mong ước một năm mới phát triển, thuận lợi, hanh thông. Qua nhiều lần tổ chức tại Quảng trường Hùng Vương, các đường hoa đã thu hút được đông đảo công chúng, khách tham quan đến trẩy hội hoa xuân, vui chơi, giải trí, check-in.Đường hoa xuân Tiền Giang năm 2025 không chỉ đơn thuần là một không gian lễ hội rực rỡ sắc màu, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật sống động, tái hiện linh hồn và khát vọng của mảnh đất sông nước. Mỗi đại cảnh, mỗi chi tiết nhỏ đều mang trong mình những câu chuyện, những thông điệp ý nghĩa, góp phần tạo nên một bức tranh toàn cảnh về văn hóa, con người và tầm nhìn phát triển của tỉnh nhà.Ngoài ra, tại Đường hoa xuân Tiền Giang còn có Đại cảnh Thành phố hiện đại - Net Zero gắn với "Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050" và "Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050", được tạo hình với mô hình năng lượng điện gió, các mảng xanh, cho thấy sự quyết tâm của tỉnh nhà trong việc hội nhập và phát triển. Đại cảnh Nét đẹp miền sông nước ấn tượng với mô hình thuyền hoa và trái cây, tái hiện văn hóa chợ nổi đặc trưng của miền Tây Nam bộ. Bên cạnh đó, các tiểu cảnh như: Mái che nón lá, sân khấu đờn ca tài tử, con đường ánh sáng, không gian sách... đều mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam. Chợ hoa xuân tại Đường hoa không chỉ là nơi mua bán mà còn là điểm đến để người dân vui xuân, thưởng ngoạn, dịp tết.
EVNHANOI khuyến nghị việc tiết kiệm điện nơi công sở
Đây đã là năm thứ 4 trong quá trình tái xây dựng đội hình của Detroit Pistons dưới thời của HLV đắt giá Monty Williams (Coach of The Year 2021). Tuy nhiên, kết quả khả quan vẫn chưa đến và Detroit Pistons thậm chí còn có dấu hiệu thụt lùi so với mùa trước. Sau 2 chiến thắng trong 3 trận đầu, Cade Cunningham và các đồng đội đã tụt dốc không phanh với 27 trận thua liên tiếp.

Bị phạt tiền vì chia sẻ nội dung xuyên tạc về sách giáo khoa
Everton ‘mở hàng’ cho kỳ chuyển nhượng mùa đông của Ngoại hạng Anh
Là một hướng dẫn viên du lịch, công việc hằng ngày của Nguyễn Minh Trang là dẫn dắt các đoàn khách khám phá những danh lam thắng cảnh, giới thiệu về lịch sử, văn hóa và những câu chuyện đằng sau từng địa điểm. Trong một buổi dẫn đoàn, một vị khách bất ngờ hỏi về lịch sử của một ngôi chùa cổ. Không kịp nhớ thông tin chi tiết, Trang giơ máy ảnh lên, chụp lại ngôi chùa và để Galaxy AI lo phần còn lại. Chỉ vài giây sau, trợ lý ảo trên Galaxy S25 Ultra đã hiển thị toàn bộ thông tin - từ năm xây dựng cho đến các sự kiện lịch sử liên quan. Đó là khoảnh khắc Trang nhận ra rằng Galaxy AI thực sự là một trợ thủ đắc lực trong công việc, và quyết định nâng cấp là hoàn toàn chính xác.Năm ngoái, Trang lần đầu được nghe đến Galaxy AI khi một người đồng nghiệp sử dụng Galaxy S24 "khoe" chiếc máy này có thể dịch thuật tin nhắn và cuộc gọi. Đây là tính năng vô cùng hữu ích với một người trong ngành du lịch như Trang, tuy nhiên vì muốn tiết kiệm chi phí, cô quyết định gắn bó với chiếc Galaxy S21+ của mình thêm một năm nữa.Nhưng đến năm nay, khi Samsung ra mắt Galaxy S25 với hàng loạt tính năng Galaxy AI mới, Trang cảm thấy mình không thể bỏ lỡ được nữa. "Tôi nhận ra rằng việc nâng cấp lên Galaxy S25 Ultra không chỉ đơn thuần là đổi sang một chiếc điện thoại mới, mà còn là một khoản đầu tư vào công việc. Với những công cụ mà Galaxy AI mang lại, tôi tin rằng mình sẽ làm việc hiệu quả hơn và gặt hái được nhiều thành công hơn", cô cho biết.Là một hướng dẫn viên, việc giao tiếp với du khách nước ngoài là chuyện thường ngày. Dù thông thạo tiếng Anh, nhưng không phải lúc nào Minh Trang cũng biết tất cả các ngôn ngữ mà khách sử dụng. Nhờ có Galaxy AI, cô không còn phải lo lắng về rào cản ngôn ngữ nữa. Tính năng Live Translate giúp cô dịch cuộc gọi và tin nhắn trong thời gian thực, trong khi đó Interpreter biến Galaxy S25 Ultra thành một thông dịch viên di động, hiển thị song song hai ngôn ngữ giúp cô giao tiếp dễ dàng hơn.Galaxy AI trên Galaxy S25 Ultra còn giúp Minh Trang tìm kiếm thông tin nhanh chóng. Một câu hỏi mà cô thường xuyên được khách du lịch đặt ra là các hàng, quán nổi tiếng xung quanh khách sạn. Mỗi lần như vậy, cô chỉ cần kích hoạt trợ lý ảo và nói "Tìm quán phở được đánh giá cao xung quanh quận Hoàn Kiếm và gửi địa chỉ qua tin nhắn cho khách". Lúc này, Galaxy AI sẽ tự động tra cứu, chọn địa điểm phù hợp và gửi thông tin ngay trong tin nhắn mà không cần thao tác thủ công.Dù là một hướng dẫn viên du lịch, không phải lúc nào Minh Trang cũng nắm rõ từng chi tiết về mọi địa điểm mình dẫn khách đến. Đôi khi, có những danh lam thắng cảnh hay món ăn đặc sản mà khách du lịch tò mò hỏi nhưng cô chưa kịp cập nhật đầy đủ thông tin. Trong những tình huống như vậy, Galaxy AI trở thành công cụ hữu ích. Chỉ cần giơ máy ảnh lên và chụp một món ăn địa phương lạ mắt hay một ngôi đền cổ mà cô chưa từng tìm hiểu kỹ, trợ lý ảo Gemini sẽ ngay lập tức hiển thị thông tin chi tiết về nguồn gốc, lịch sử và ý nghĩa của nó. Điều này giúp cô cung cấp thông tin chính xác và thú vị hơn cho du khách, biến mỗi chuyến đi thành một trải nghiệm học hỏi đầy hấp dẫn.Một trong những điều Minh Trang ấn tượng nhất trên Galaxy S25 Ultra chính là hệ thống camera. Trong công việc của một hướng dẫn viên, cô thường xuyên chụp ảnh kỷ niệm cho khách du lịch, cũng như những khung cảnh đẹp tại những vùng đất mới. Dù Galaxy S21+ vẫn cho chất lượng ảnh tốt, nhưng chỉ khi trải nghiệm Galaxy S25 Ultra, cô mới thấy sự khác biệt rõ rệt.Với cảm biến chính 200MP, Galaxy S25 Ultra mang đến những bức ảnh với độ sắc nét vượt trội so với mức 12MP trên Galaxy S21+. Camera zoom 50MP với khả năng zoom tới 100X mang đến hình ảnh rõ ràng ở nhiều tiêu cự khác nhau, giúp cô ghi lại những cảnh quan xa một cách chân thực mà không làm vỡ hình. Ngoài ra camera góc siêu rộng 50MP của Galaxy S25 Ultra có độ phân giải cao gấp 4 lần so với thế hệ cũ, hỗ trợ chụp phong cảnh rộng với độ chi tiết cao, rất hữu ích khi ghi lại toàn cảnh những danh lam thắng cảnh nổi tiếng.Đặc biệt, khi chụp trong điều kiện ánh sáng yếu, Nightography giúp ảnh giữ được màu sắc tự nhiên, hạn chế nhiễu và cải thiện độ rõ nét - điều rất quan trọng khi cô dẫn tour vào buổi tối tại những địa điểm như phố cổ Hà Nội hay Hội An.Best Face (Khuôn mặt đẹp nhất) cũng là tính năng giúp ích rất nhiều khi cô cần chụp ảnh nhóm cùng khách du lịch. "Khi chụp selfie nhóm, có người nhắm mắt, có người chưa cười, phải chụp đi chụp lại nhiều lần. Giờ đây, Best Face tự động chọn khoảnh khắc đẹp nhất của từng người để ghép lại thành một bức ảnh hoàn hảo, giúp cả đoàn tiết kiệm nhiều thời gian", Trang chia sẻ.Ngoài ra, cô cũng đánh giá cao My Filter - tính năng tạo bộ lọc màu cá nhân và áp dụng đồng nhất lên mọi bức ảnh. Điều này giúp những bức hình chụp tại cùng một địa điểm có tông màu nhất quán, khiến album ảnh của cô trên mạng xã hội trở nên "hợp vibe" hơn.Một trong những yếu tố quan trọng đối với một hướng dẫn viên du lịch là thời lượng pin. Trước đây, khi dùng Galaxy S21+, Trang thường phải mang theo sạc dự phòng vì điện thoại không đủ pin trong những chuyến đi dài. Nhưng với viên pin 5.000mAh trên Galaxy S25 Ultra, cô có thể sử dụng cả ngày mà không cần sạc giữa chừng.Không chỉ có dung lượng pin lớn hơn, Galaxy S25 Ultra còn hỗ trợ sạc nhanh 45W, cho phép sạc tới 65% chỉ trong khoảng 30 phút. Điều này giúp cô có thể tranh thủ sạc điện thoại khi đoàn nghỉ chân tại quán ăn hoặc quán cà phê, đảm bảo thiết bị luôn sẵn sàng hoạt động mà không làm gián đoạn công việc.Hiệu năng của Galaxy S25 Ultra cũng là một bước tiến đáng kể. Vi xử lý Snapdragon 8 Elite for Galaxy kết hợp với 12GB RAM mang lại tốc độ xử lý nhanh và ổn định. Dù không phải là người thường xuyên chơi game hay thực hiện các tác vụ nặng, Trang vẫn cảm nhận rõ sự khác biệt. Việc mở cùng lúc nhiều ứng dụng - từ bản đồ, trình duyệt web, dịch thuật đến camera - diễn ra mượt mà hơn. Ngoài ra, hiệu suất mạnh mẽ này còn giúp khai thác tối đa sức mạnh của Galaxy AI, giúp các tính năng như tìm kiếm thông minh, dịch thuật và xử lý hình ảnh hoạt động nhanh và chính xác hơn.Ban đầu, Minh Trang chỉ nghĩ rằng việc nâng cấp lên Galaxy S25 Ultra đơn giản là để có một chiếc điện thoại mới với camera tốt hơn và pin bền hơn. Nhưng sau một thời gian sử dụng Galaxy AI, cô nhận ra đây không chỉ là một thiết bị nâng cấp đơn thuần, mà đã trở thành một công cụ hỗ trợ công việc không thể thiếu."Với Galaxy S25 Ultra, tôi thấy mình có một trợ lý thực sự - từ ghi lại khoảnh khắc, tìm kiếm thông tin, hỗ trợ giao tiếp… Tôi chỉ thấy tiếc rằng mình không nâng cấp sớm hơn", cô nói.Dành cho những ai đang sử dụng các dòng máy cũ như Galaxy S21+ và đang phân vân có nên nâng cấp hay không, Minh Trang khẳng định rằng sự kết hợp giữa những nâng cấp về phần cứng và Galaxy AI trên Galaxy S25 Ultra đã tạo ra một trải nghiệm hoàn toàn khác biệt. Đặc biệt với những ai làm việc trong lĩnh vực cần sự hỗ trợ của công nghệ AI như cô, đây là một quyết định nâng cấp đáng giá.Samsung đang triển khai chương trình thu cũ đổi mới hỗ trợ thêm 3 triệu áp dụng cho các sản phẩm cũ từ Galaxy S21 - S24 series. Các sản phẩm còn lại sẽ được hỗ trợ thu cũ 2 triệu. Xem chi tiết tại đây.
Sự kiện hợp tác Liên Quân x Độ Mixi thu hút hàng triệu người tham gia
Hợp chất nói trên chưa từng được sử dụng trong một cuộc tấn công khủng bố nào ở Mỹ hay châu Âu, và các nhà điều tra đang tìm hiểu cách kẻ tấn công, được xác định là Shamsud-Din Jabbar (42 tuổi), học cách sản xuất chất nổ, theo tờ The Telegraph ngày 5.1 dẫn lời các quan chức thực thi pháp luật.Jabbar đã sử dụng hợp chất nói trên trong hai quả bom tự chế, được tìm thấy trong tủ lạnh trên phố Bourbon, nơi thủ phạm thực hiện vụ tấn công chết người vào ngày đầu năm mới. Hai quả bom đó đã không phát nổ và vẫn chưa rõ liệu bom không nổ là do trục trặc hay do chưa được kích hoạt.Dù Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) đã kết luận rằng Jabbar có khả năng không được bất kỳ ai khác hỗ trợ trong vụ tấn công, nhưng giờ đây FBI sẽ tìm cách xác định xem Jabbar có được một cá nhân hay tổ chức nào đó dạy cách chế tạo thiết bị nổ bằng hợp chất hiếm hay không.Jabbar cũng đã cố đốt một căn hộ do thủ phạm thuê, nơi giới chức tìm thấy các vật liệu chế tạo bom khác. Jabbar đã gây ra đám cháy nhỏ trong hành lang của căn hộ thuê, cẩn thận đặt chất xúc tác nhằm làm lan rộng đám cháy, theo FBI. Tuy nhiên, ngọn lửa đã tắt trước khi lính cứu hỏa đến, cho phép giới chức thu thập bằng chứng.Hai khẩu súng và một bộ điều khiển nhằm kích nổ bom cũng được tìm thấy trong xe bán tải của Jabbar và đã được đưa đến phòng thí nghiệm của FBI để kiểm tra.Giới chức liên bang đã khám xét nhà của Jabbar ở thành phố Houston thuộc bang Texas và phát hiện những vật liệu nguy hiểm được cho là đã được sử dụng để chế tạo thiết bị nổ.Các quan chức thực thi pháp luật cũng đã phát hiện ra rằng Jabbar đã đặt trước chiếc xe bán tải mà nghi phạm đã dùng để đâm nạn nhân trước đó 6 tuần, cho thấy Jabbar đã lên kế hoạch tấn công từ trước.FBI cũng đang điều tra hành trình di chuyển của Jabbar, trong đó có cả chuyến đi đến Ai Cập và cố gắng xác định xem người này có trở nên cực đoan trong chuyến đi hay không.Trước khi tiến hành vụ tấn công, Jabbar (một công dân Mỹ sinh ra ở Texas và là cựu quân nhân) đã đăng một số tin nhắn trên mạng xã hội với nội dung rằng ông ta đã được truyền cảm hứng từ tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).Văn phòng giám định tử thi đã liệt kê nguyên nhân tử vong của tất cả 14 nạn nhân trong vụ đâm xe của Jabbar là "chấn thương cùn". Phát ngôn viên Carolina Giepert của Trung tâm Y tế Đại học New Orleans cho hay 13 người vẫn nằm viện, trong đó có 8 người đang được chăm sóc đặc biệt.
xổ số hậu giang
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư